Qtek 9100 review

De Qtek 9100 is een compleet nieuw toestel van de bekendste leverancier van Windows Mobile toestellen, deel uitmakend van de HTC Wizard-serie.

Hoewel deze zeer compacte PocketPC Phone geen opvolger is van de populaire Qtek S100 is, is dit toch een zeer welkome aanvulling in de markt van kleine, handzame PocketPC Phones: devices die exponentieel populair worden. Ook de Qtek 9100 is een goede voortzetting van die lijn door de vele features die het toestel biedt; namelijk ingebouwd Wireless LAN, een volwaardig QWERTY-toetsenbord, Windows Mobile 5.0 en een 1.3 megapixel camera met flits.

Met deze genoemde eigenschappen vormt de Qtek 9100 (HTC Wizard) een goede aanvulling op de huidige Qtek S100, ook bekend als HTC Magician. Dit toestel is als eerste in zijn soort enorm populair geworden door het aantrekkelijke formaat, de features en de prijs. Inmiddels is bij HTC duidelijk wat de markt echt wil en zal daarom ook in de komende periode meer compacte PocketPC Phones op de markt brengen. Inmiddels is dit aandeel ook veel groter dan de markt voor PocketPC phones van 'traditioneel' formaat. Het is gebleken dat deze toestellen van nogal fors formaat (wél met de nodige functies!) ongeschikt en daarom ook weinig populair zijn voor gebruik als mobiele telefoon. De Qtek 9100 en S100 zijn dit beiden wel en maken dan ook deel uit van een compleet nieuwe generatie voor PocketPC toestellen. De modellen volgen elkaar niet echt op, de echte opvolger van de Qtek S100 is de Qtek S200 (HTC Prophet). Dit nieuwe model biedt een aantal nieuwe features maar de form factor is eigenlijk hetzelfde gebleven. Met het uitschuifbare keyboard hoort de Qtek 9100 thuis in een andere tak van kleine PocketPC phones.

Naast de veel duurdere Qtek 9000 ofwel HTC Universal mag de Qtek 9100 zich een veel compacter en goedkoper alternatief noemen. Hoewel het toestel het zonder 3G moet doen ontbreken Wireless LAN en een echt QWERTY-keyboard niet. Daarnaast is er in een ontwerp gekozen voor een andere processor en een miniSD-geheugenkaartslot. Waar de oude HTC Magician het zonder Windows Mobile 5.0 moet doen is de HTC Wizard wél voorzien van de jongste versie van Windows Mobile.

Alle genoemde toestellen, zo ook de Qtek 9100, 9000 en S100, zijn gefabriceerd door HTC, de grootste hardwarefabrikant van Windows Mobile devices ter wereld. HTC heeft Qtek onder zich als dochterbedrijf en directe distributeur, maar is vooral partner van een groot aantal bekende merken. Grote namen zijn onder andere partners als Dell en HP voor het produceren van PocketPC's, en natuurlijk diverse Windows Mobile devices van onder andere iMate, Dopod, Audiovox, plus alle operator-branded producten. Een HTC toestel zegt de meeste mensen dan ook weinig tot niets, maar er gaat vrijwel altijd een lampje branden als we het hebben over de Qtek 8020, Qtek 8310, SPV C600, T-Mobile MDA, O2 XDA en consorten.

Zoals het ook bij de oudere HTC toestellen gegaan is komen andere merken en labels met hun eigen HTC Wizard-lijn. Zo heeft T-Mobile dit toestel al in haar portfolio als de T-Mobile MDA Vario, en komt Orange op de markt gekomen met de Orange SPV M3000. Daarnaast is het toestel ook verkrijgbaar onder de naam i-mate K-jam en is samen met Qtek in Nederland de enigste die het toestel 'unbranded' aanbiedt, dus los van een provider.

Naast voordelen in de vorm van WiFi en een QWERTY-keyboard bieden Smartphones en PDA-Phones bij voorbaat al veel meer mogelijkheden dan een gewone GSM. Bestuurd door een echt Operating System (OS) zijn de mogelijkheden van de toestellen bijna eindeloos. Denk aan navigatietoepassingen, hoge kwaliteit video, e-mail, internet met HTML-pagina's en frames, synchronisatie en executables. Wie enkel de Samsung E720, Nokia 6230i of Sony Ericsson K750i als smartphone ziet heeft het echt mis. Een Smartphone telt pas mee wanneer deze een echt besturingssysteem aan boord heeft. Dit kan een geheel JAVA-gebaseerd OS zijn, Palm, Linux, Symbian of Windows Mobile. Symbian Series 60 en Windows Mobile zijn dan ook veruit het populairst.

Omdat ruim de meerderheid Windows al op hun desktop PC heeft draaien laat het zich niet moeilijk raden dat de Windows Mobile-versie perfect geïntegreerd is in combinatie met de PC. Kent men Windows een beetje, dan is Windows Mobile enorm eenvoudig te gebruiken en onder de knie te krijgen. Het besturingssysteem heeft zeer uitgebreide agenda- en synchronisatiemogelijkheden, die in combinatie met Microsoft Outlook naadloos gebruikt kunnen worden. Ook beschikt het toestel over een grotere hoeveelheid intern geheugen dan reguliere telefoons, en is een geheugenkaartslot aanwezig waar hoeveelheden tot maarliefst 2 GB kunnen worden opgeslagen. Dit maakt hem ook ideaal als MP3-speler, portablegame console en geschikt voor videobestanden.

- Toestel
- Batterij (1250 mAh)
- Draagtas voor aan de riem
- CD-ROM met Microsoft ActiveSync, Outlook en handleidingen in PDF-formaat
- Nederlandstalige snelstart handleiding
- Engelstalige handleiding (uitgebreid)
- USB datakabel (kan ook worden gebruikt om het toestel via de PC op te laden)
- Bureaulader
- Stereo headset

Plus- en minpunten Qtek 9100

  • Wireless LAN
  • Uiterlijk
  • Formaat en gewicht
  • Bruikbaarheid toetsenbord
  • Telefoonboek en Hotmail-functionaliteit
  • Batterijduur
  • Helder scherm
  • Nieuwe geheugenvoorziening
  • Windows Mobile 5.0 niet overtuigend
  • Bedroevende camerakwaliteit
  • Lage videoresolutie (opname)
  • Belkwaliteit
  • Dikte
  • Controle toetsenbord
  • Trage processor

Wat zit er bij het toestel?

De hoeveelheid accessoires die in de doos van de Qtek 9100 aangetroffen worden is vrij standaard en verschilt eigenlijk niet in relatie tot andere Windows Mobile toestellen. Een uitzondering maken we op Orange, die de toestelpakketten rijkelijk voorziet van diverse accessoires, geheugenkaarten van maarliefst 512 MB en in sommige gevallen zelfs een bureauhouder. In tegenoverstelling tot de Qtek 9100 zelf is het toestelpakket wat kariger, zo wordt er namelijk geen geheugenkaart meegeleverd. Inbegrepen is het volgende:

Bij het toestel worden twee Nederlandstalige handleidingen aangetroffen. De ene is de gewone standaardhandleiding en bij de andere bijgeleverde handleiding van het toestel gaat men kort in op de basisfuncties van het toestel, zodat men snel ermee aan de slag kan.

Hoewel beide handleidingen Bederlandstalig zijn en direct vanaf HTC komen is de verzorgdheid, uitgebreidheid al de algemene duidelijkheid er niet minder op. In principe al de punten van het uitgebreide toestel wel beschreven. Wederom een erg goede verzorgd boekje die zeker de moeite eens waard is om door te bladeren mocht met specifieke problemen tegenkomen met de Qtek 9100. Neem er wel de tijd voor, de gewone handleiding bevat maarliefst 144 pagina's.

Uiterlijk

De Qtek 9100 heeft in vergelijking met eerdere PocketPC Phones zoals de MDA Compact, een ware gedaanteverwisseling ondergaan. Wat als eerst opvalt is het opvallende design van de knoppen op de voorkant van het toestel. Met fraaie lijnen zijn deze weggewerkt in het ontwerp en worden zo goed in het geheel opgenomen. De knoppen boven het scherm zijn terug van weggeweest, en worden netjes opgenomen in het design.

Een ander aspect wat niet direct opvalt is het volledige QWERTY-keyboard wat met beide duimen fijn te gebruiken is. Als het toestel gesloten is, is dit uiteraard niet zichtbaar, echter de dikte van het toestel verraad wel deels de aanwezigheid van het keyboard en dat is jammer. Als de Qtek 9100 namelijk naast de MDA Compact gelegd wordt, is duidelijk verschil op te merken in de dikte van beide toestellen. Mede door de aanwezigheid van het QWERTY-keyboard is de Qtek 9100 zo'n halve centimeter dikker dan de MDA Compact. De 9100 is zelfs nog dikker dan zijn grote broer Qtek 9000. Dit is gelijk één van de grootste nadelen van het toestel.

Alle kanten van het toestel worden goed benut. Als bijvoorbeeld naar de linkerzijkant gekeken wordt, zijn hier de volgende functies te vinden: 'wireless manager button', volumeschuif en speaker. Opvallend hier is de genoemde wireless manager knop: met één handeling wordt direct overgeschakeld naar de wireless manager op het toestel maar men WiFi, GSM en Bluetooth kan beheren.

Op de rechterkant van het toestel zijn de volgende knoppen te vinden: Voice-button, speaker, infraroodpoort, reset button en camera button. Aan de bovenkant van het toestel zijn twee features te vinden, te weten: de powerbutton en het miniSD-kaartslot. Men heeft hier in de eerste plaats voor gekozen omdat het een stuk compacter formaat is en automatisch dus ruimte vrijlaat voor meer eigenschappen.

Aan de onderkant van het toestel zijn twee aansluitingen te vinden, te weten een 2,5 mm headphone jack aansluiting en een standaard miniUSB aansluiting. De keuze voor miniUSB ligt voor de hand en het is bovendien meer compatible dan een aparte aansluiting. Andere zaken die aan de onderkant te vinden zijn, zijn het schuifje om het batterijklepje los te laten en de stylus. Dat de stylus onderaan geplaatst is, is op zijn zachtst gezegd irritant te noemen. Hoewel sommigen zeggen dat 'alles went' lijkt dat in dit geval maar niet te willen lukken. De stylus is niet alleen op een vervelende plek geplaatst, ook is de stylus zelf rampzalig. Men moet deze telkens uitschuiven en ook helemaal uitgeschoven ligt het nog steeds niet lekker in de hand.

Ten slotte is er nog de achterkant van het toestel. Deze is voorzien van een geribbelde structuur, hier wordt het toestel niet mooier op, maar functioneel is het zeker wel. De Qtek 9100 ligt zo beter in de hand en slipt minder snel weg. Ook is aan de achterkant de cameralens te zien, voorzien van flits-LED en spiegel. Het dopje aan de achterkant kan verwijderd worden waarna de aansluiting voor de externe antenne zichtbaar is.

Over het algemeen is het uiterlijk van de Qtek 9100 niet wereldschokkend maar ook zeer zeker niet lelijk. Sowieso zijn er meer positieve reacties gekomen op het uiterlijk dan negatieve, afgezien van de dikte van het toestel. Zodra men namelijk ziet hoe dik het toestel is, worden over het algemeen positieve reacties toch wel wat negatiever en terecht: het toestel is gewoon te dik voor zijn grootte. Door de dikte is het niet prettig het toestel ongemerkt in een broekzak te dragen en ook wordt het toestel er niet bepaald mooier op.

Uithoudingsvermogen

In principe stelt iedereen het op prijs dat een toestel het lang volhoudt qua batterijtijd, en met een gemiddelde standbytijd van vier dagen houdt de Qtek 9100 het redelijk lang vol voor een PocketPC Phone. Ondanks dat het device tjokvol zit met features is de genoemde batterijtijd bij normaal gebruik zeer goed haalbaar: zolang de Wireless LAN functie maar niet gebruikt wordt! Dit is namelijk de grootste stroomverbruiker van het toestel, wanneer men intensief WLAN gebruikt en het bij voorbaat al de hele dag aan laat staan dan is ongeveer een standytijd van één dag te halen. Dit alles bij een volle lading van de forse 1520 mAh batterij, men moet dus wel degelijk zuinig omspringen met het gebruik van de Wifi-functie. Gelukkig is het toestel weer vrij snel bij te laden. De Qtek 9100 kan namelijk ook opgeladen worden via de USB-poort van de PC door het toestel aan te sluiten met de miniUSB kabel. In dit geval kost het volledig opladen wat meer tijd dan het laden via de gewone bureaulader - die tijd ligt doorgaans rond de anderhalf à twee uur.

Belkwaliteit

Tijdens het bellen en gebeld worden met de Qtek 9100 zijn er vrijwel geen problemen ondervonden. Het toestel doet het qua netwerkbereik redelijk goed op diverse Nederlandse netwerken. Toch heeft HTC het nog niet helemaal begrepen, met name op het gebied van geluid- en gesprekskwaliteit scoort het toestel matig in vergelijking met de concurrentie. Zowel degene die met de Qtek 9100 zelf belt als degene aan de andere kant van de lijn klaagt over de niet al te beste geluidskwaliteit, een issue waar de Qtek S100 ook last van had. Wederom is dit waarschijnlijk weer een softwareprobleem wat zover mogelijk opgelost kan worden door nieuwe ROM software te downloaden. Indien men zich met het IMEI-nummer van het toestel registreert kunnen er kosteloos updates worden gedownload op Qtek.nl. Ondanks een nieuwe ROM-versie die ze gesprekskwaliteit zal verbeteren, zal de geluidskwaliteit nooit beter worden dan de grotere merken. We noemen Nokia, Sony Ericsson en Samsung als echte pioniers op dit gebied.

Om zonder enig geluid gewaarschuwd te worden heeft de Qtek 9100 natuurlijk ook een trilfunctie aan boord. Door de dikte van het toestel is deze veel zwakker dan die van de veel dunnere Qtek S100.

Net als de voorgaande Windows Mobile versies is er ook bij Windows Mobile 5.0 een heel uitgebreid gespreksoverzicht op te vragen van inkomende, uitgaande en gemiste oproepen. Per oproep kan er uiteraard de datum, tijd en duur worden weergegeven. Ook kan een samenvatting opgevraagd worden van alle gesprekken (inkomende, uitgaande, laatste, gesprekken op een ander netwerk) genaamd timers. Deze functie bevat geen grote veranderingen ten opzichte van de oudere Windows Mobile versies, maar men heeft wel directe ondersteuning voor Caller ID-afbeeldingen toegevoegd. Meer hierover is te lezen in het onderdeel 'telefoonboek' van deze review.

De Qtek 9100 kan maximaal 40-toons polyfone beltonen laten horen die goed klinken, hoewel het volume sterk te wensen overlaat. Er is standaardondersteuning aanwezig voor WAV, MIDI, MP3 en WMA-beltonen.

Beeldscherm

Naast het toetsenbord speelt ook het beeldscherm de hoofdrol bij de Qtek 9100: het toestel is voorzien van een touchscreen (aanraakscherm). Deze wordt niet alleen gebruikt om informatie weer te geven, maar ook om de Qtek 9100 mee te bedienen. Dit kan bij voorkeur met de nageltoppen, maar het beste is om hiervoor wordt een speciale bijgeleverde pennetje (stylus) te gebruiken. Hiermee kan men het toestel preciezer bedienen en is de kans op beschadigingen minder. Dit is niet anders dan bij de Qtek S100, Qtek 2020 of Qtek 1010: een PocketPC is voorzien van een touchscreen.

Ten opzichte van de Qtek S100 is het beeldscherm van de Qtek 9100 niet veranderd in fysiek formaat en resolutie, maar juist de helderheid en kleuren zijn met sprongen vooruitgegaan. Het beeldscherm van de Qtek 9100 zelf is een erg helder 2.8" TFT transreflective touchscreen met een resolutie van 240 x 320 pixels en 65.535 kleuren, gangbaar voor veel PocketPC's, al komt VGA (480 x 640) sterk in opmars bij de forsere modellen. Een groot verschil met bijvoorbeeld de oudere Qtek 2020 en Qtek 9090 is het werkelijke formaat. De genoemde twee oudere toestellen hebben een 3.5" scherm met dezelfde resolutie, maar een veel minder heldere kleurweergave en kijkhoek. Ook het nieuwste high-end model, de Qtek 9000 biedt het 3.5" schermformaat. Hiermee houdt de vergelijking dan ook op, want de Qtek 9000 (HTC Universal) biedt maarliefst een resolutie van 640 x 480 pixels aan.

Menu

Een feit is dat een device pas meetelt als Smartphone wanneer deze voorzien is van een echt besturingssysteem. Als tweede PocketPC Phone in Nederland is de HTC Wizard serie (en daarmee de Qtek 9100) voorzien van de nieuwste versie van Windows Mobile 5.0 voor de PocketPC. Dit nieuwe besturingssysteem is in mei afgelopen jaar door Microsoft geïntroduceerd en bevat een groot aantal vernieuwingen, waaronder support voor Wireless LAN, UMTS, Video Calling, Caller ID, 3D-acceleratie chipsets, .NET 2.0 Compact framework en een nieuwere lay-out. In tegenoverstelling tot Windows Mobile 2003 Second Edition heeft Windows Mobile 5.0 nieuwe roots meegekregen: het OS is gebaseerd op Windows CE 5.0, maar blijft gewoon de oude structuur aanhouden.

Naast de nieuwe features krijgt de nieuwe versie ook nog iets anders positiefs mee: er is nu eindelijk ondersteuning voor de Nederlandse taal. Waar Microsoft weer gigantisch achterliep op de ondersteuning van onze moedertaal in het PocketPC OS, ten opzichte van Symbian, lijkt het tij nu gekeerd te zijn. De Qtek 9100 heeft geheel Nederlandstalige menu's, maar ook een Engelse versie is verkrijgbaar.

Kijken we naar de menu's, dan voelt de gebruiker ten opzichte van de vorige versies weinig verschil, hoewel de bediening er op vooruit is gegaan. Het toestel is nu wat gemakkelijker met één hand te bedienen door de handige softkeys die onderaan het scherm geplaatst zijn, vergelijkbaar met de Smartphone. Met de softkeys zijn snel bepaalde functies onder de toetsen op te starten. Helemaal one-handed zal het toestel nooit worden, omdat de meeste functies zonder het touchscreen heel erg omslachtig of simpelweg niet te benaderen zijn. Even snel gebruik maken van het touchscreen gaat sneller, maar dan moet de stylus weer uit het toestel worden gehaald, met het gevolg dat de handeling veels te lang duurt. Dit is een zwak punt van Windows Mobile in het algemeen te noemen, maar dit is niet veel anders geweest bij oudere versies.

Ook de batterijstatus van het toestel staat nog ergens goed weergegeven. Een duidelijke batterijaanduiding is te vinden onder het menu Instellingen, maar feit is wel dat dit bepaald geen praktische methode is. (om op omslachtigheid terug te komen!) Ook bepaalde menuonderdelen zitten niet op een logische plaats, zoals "telefooninstellingen'. Hier zijn geluiden in te stellen terwijl een ander onderdeel, 'Geluiden & Notificaties' ook al zo heet. Telefooninstellingen is een onderdeel wat later ingebakken is voor het telefoongedeelte, maar niet erg voldoende is geïntegreerd - een functie die duidelijk veel later in het OS is opgenomen.

De Qtek 9100 is voorzien van een tragere processor dan zijn voorganger: een 195 MHz OMAP in plaats van de 416 MHz Intel Bulverde. Wanneer er naar de snelheid van het menu gekeken wordt valt deze mee, het toestel reageert snel en multitasking tussen verschillende toepassingen is ook goed te doen, zolang het maar bij een aantal programma's blijft. Wordt er met veel verschillende programma's gewerkt, dan komen de nadelen van zowel Windows Mobile als de trage TI OMAP 195 MHz processor aan het licht. Bij DivX-films met een flink hoge bitrate presteert de processor nog niet eens de helft dan die van de Qtek S100.

Zijn er eenmaal (erg) veel programma's geopend, dan is het duidelijk te merken dat de snelheid er flink na een poosje. De eerder geopende programma's sluiten namelijk niet af wanneer met ze sluit en blijven (nog steeds!) in het geheugen staan, waardoor het toestel zelfs zo traag kan worden en kan leiden tot vastlopers. In dit geval is een reset nodig: men drukt met de stylus aan de zijkant van het toestel de resetknop in en het toestel herstart zichzelf, wat ongeveer tien seconden zal duren maar toch de nodige irritaties met zich meebrengt. Niet echt veel anders dan de vorige Windows Mobile versies en het lijkt erop dat Microsoft wederom heeft zitten slapen. Voorlopig is de softreset-knop op een PocketPC een must.

Duidelijk is dat de in het geheugen opeenhopende programma's de voornaamste oorzaak zijn van traagheid en vastlopers. Dit kan worden voorkomen door goed gebruik van de Taskmanager, die ook verstopt is in het menu Instellingen. Het is handiger om hiervoor een tool te gebruiken die alle programma's ook afsluit wanneer met op het kruisje tikt, en zo vrij werkgeheugen behouden blijft. Deze tool, SPB Pocket Plus, geeft ook de mogelijkheid om een goede batterijmeter op het homescreen en bovenin neer te zetten. SPB Pocket Plus heeft nog veel meer features zoals een goede batterijmeter (basisfunctionaliteit bij Symbian toestellen!), maar deze worden in de review in niet verder behandeld.

Uiteraard is het ook mogelijk de Qtek 9100 van een eigen stijl te voorzien. Alle menu's, thema's, achtergronden, iconen en dergelijke zijn net als een reguliere smartphone helemaal aan te passen naar eigen smaak, zo kan er een persoonlijk tintje worden gegeven aan het toestel.

Telefoonboek

In Windows Mobile devices zit eigenlijk geen standaard telefoonboek zoals deze te vinden zijn in reguliere telefoons. In plaats hiervan wordt van het veel uitgebreidere 'Contactpersonen', wat tevens onder Microsoft Outlook te vinden is, gebruik gemaakt. Aan deze contactpersonen zijn dan weer onder andere telefoonnummers toe te wijzen, maar dat zijn slechts enkele van de velden waar gegevens van contactpersonen aan toegekend kunnen worden. Toch is het makkelijk om, vooral bij PocketPC-phones, altijd en overal snel bij de telefoonnummers van de betreffende contactpersonen te kunnen. Hierover is goed nagedacht en een oplossing is gekomen in de vorm van 'Smart Dialing' geïntroduceerd door HTC zélf. Deze optie houd in dat, als het telefoonpad tevoorschijn getoverd wordt door op de groene accept knop de klikken, nu op T9-achtige wijze eenvoudigweg de naam van de contactpersoon op het telefoonpad in te typen is waarna zijn nummer verschijnt. Het maakt hierbij niet uit of de voor- of achternaam ingetypt wordt, het systeem houdt alle mogelijkheden van de toetscombinaties open totdat er simpelweg slechts enkele over zijn. Hierbij kan ook nog eenvoudig gekozen worden voor een thuis-, mobiel-, of werknummer wat gebeld moet worden, door naar links of rechts te klikken.

De opties die per contactpersoon op te slaan zijn, zijn zoals men van Windows Mobile gewend is, erg uitgebreid. Het varieert hier van Voor- of achternaam tot werkadres en van apart in te stellen beltonen tot telefoonnummers van assistenten van de betreffende contactpersoon. Een nieuwe optie die deze toch al erg uitgebreide lijst helemaal compleet maakt, is om CallerID afbeeldingen in te stellen per contactpersoon. Deze optie was weliswaar ook aanwezig in eerdere PocketPC-phones maar hier werd dat geregeld door aparte programma's. Met de komst van Windows Mobile 5.0 is deze optie eindelijk geïntegreerd in de contactpersonenapplicatie. Een slimme zet van Microsoft aangezien deze optie al wel degelijk in de nieuwste versies van Microsoft Outlook te vinden was en nu dus zonder problemen gesynchroniseerd kan worden.

Messaging

Op het gebied van messaging scoort de Qtek 9100 hoog. Dit was ook wel enigszins te verwachten omdat een belangrijk onderdeel van messaging toch het invoeren van tekst is. Aangezien dit op de Qtek 9100 erg gemakkelijk gaat door middel van het QWERTY-keyboard, is dit zeker een pluspunt ten opzichte van andere PDA's zoals bijvoorbeeld de Qtek S100. Gelukkig kan ook nog gebruik gemaakt worden van het zogenaamde 'phonepad' waarmee een telefoontoetsen lay-out op het scherm verschijnt zodat met één hand eenvoudig tekst ingevoerd kan worden net als op een normale telefoon met keypad. Tot nu toe was er echter nog geen ondersteuning voor T9 (alleen Engels) maar met de komst van Windows Mobile in het Nederlands, is ook T9-ondersteuning voor de Nederlandse taal meegekomen. Dankzij deze feature is het nu nog makkelijker om zonder keyboard even one-handed een SMS-bericht te typen. Degene die echter grotere stukken tekst in wil voeren zal toch terugvallen op het uitschuifbare keyboard. Om even terug te komen op het onderwerp van dit hoofdstuk, namelijk messaging, de Qtek 9100 heeft de volgende messaging mogelijkheden:

Ten eerste is er natuurlijk de standaard SMS mogelijkheid welke overigens weer geïntegreerd is met de Outlook versie van Windows Mobile. In deze Outlook versie is namelijk naast het gebruikelijke E-mail account (zoals deze te vinden is in de desktop versie van Outlook) ook een map 'Tekstberichten' te vinden alwaar de SMS berichten opgeslagen en beheerd kunnen worden. Ook is er een map 'MMS' te vinden waarvandaan MMS berichten verstuurd kunnen worden. In principe gaat SMS-en op dezelfde manier als bijvoorbeeld een E-mail opmaken en versturen. Afhankelijk van uit welke map geopereerd wordt kan dus op dezelfde manier een E-mail, een SMS-bericht óf een MMS-bericht verstuurd worden.

Bij het opmaken van een SMS-bericht is tevens te zien hoeveel karakters nog ingevoerd kunnen worden (standaard zijn dit er 160 bij SMS). Een vergelijkbare optie is ingebouwd in de MMS functie. Als hier de grens van 100 KB overschreden wordt, wordt dit netjes gemeld en gevraagd of het wat minder kan. Bij het opmaken van een MMS-bericht kan ook nog gekozen worden om het bericht op een later tijdstip te laten versturen. Er is hier ook een optie om direct naar de camera over te schakelen om zo een foto of filmpje te schieten en dan direct te versturen.

Vervolgens de E-mail functie. Deze werkt vrijwel identiek aan de z'n grotere desktop broer. Eerst kunnen achtereenvolgens de POP3/SMTP/IMAP servers ingesteld worden om later de opties voor authenticatie bij de betreffende servers op te geven. Tevens kan hier de optie 'store attachements to storage card' aangevinkt worden welke erg handig is als mail met grote bijlagen ontvangen dient te worden.

Tenslotte is daar nog de Instant messaging mogelijkheid door middel van MSN. Microsoft heeft in de nieuwe versie van PocketMSN tevens een feature voor het gebruik van Hotmail ingebouwd. Hierdoor kan er snel en eenvoudig gebruik gemaakt worden van het bijbehorende Hotmail account waarmee ingelogd wordt op MSN. Het chatten via de messenger is overigens ook er erg prettig op de Qtek 9100, wel is enige vertraging op te merken als meerdere chatvensters geopend zijn, wat toch enigszins vreemd te noemen is aangezien het toestel andere applicaties probleemloos naast elkaar kan draaien zonder vervelende vertragingen. Afgezien van dit kleine minpuntje is het messaging gedeelte op de Qtek 9100 wel in orde, mede dankzij de aanwezigheid van het keyboard.

Connectivity

De Qtek 9100 biedt tal van connectivitymogelijkheden, dusdanig dat die eindelijk volwassen zijn te noemen voor een compacte PocketPC Phone. Was de Qtek S100 al behoorlijk compleet, de Qtek 9100 voegt hier nog Wireless LAN aan toe in combinatie met een zeer handige softwarematige Wireless Manager waar alles centraal kan worden beheerd.

Ten eerste is er de oude vertrouwde infraroodpoort aanwezig waarmee, op een al dan niet trage manier, bestanden uitgewisselde kunnen worden. Ook kan de infraroodpoort gebruikt worden om de Qtek 9100 als modem te gebruiken voor bijvoorbeeld een laptop. Om deze optie te gebruiken wordt standaard het programma 'Wireless Modem' meegeleverd. Tevens kan via dit programma de Qtek zó ingesteld worden dat deze ook als modem via Bluetooth gebruikt kan worden.

Bluetooth zit net zoals bij de voorgangers ingebouwd. Nog steeds wordt gebruik gemaakt van de Bluetooth stack van Microsoft maar gelukkig is deze een stuk verbeterd ten opzichte van eerdere modellen die deze Bluetoothstack ook ondersteunden. Dingen zoals het versturen en ontvangen van bestanden werkt bijna altijd goed met de standaard beschikbare applicaties. Ook het bonden met een willekeurige Bluetooth headset vormt geen probleem voor de Qtek 9100. De Bluetooth headset wordt snel gevonden en kan direct gebruikt worden. ook connecties met andere telefoons zijn snel en vrijwel altijd probleemloos gemaakt, uitzonderingen daargelaten.

De derde connectivity mogelijkheid is de GSM/GPRS-dataverbinding. Deze kan via het tabblad 'Instellingen' ingesteld worden. Voor de rest maakt de GPRS-mogelijkheid gewoon gebruik van de standaard verbindingen zoals Windows Mobile deze ingesteld heeft, en waren er vrij weinig problemen op het gebied van verbindingssnelheid en stabiliteit.

De laatste mogelijkheid om contact met de buitenwereld te leggen is niets minder dan WiFi 802.11b én g (802.11b/g). De Qtek 9100 is de eerste compacte PocketPC Phone in zijn soort voorzien van WLAN en nu is er eindelijk geen reden meer om een grote PocketPC Phone aan te schaffen voor zijn connectiviteit - op 3G na, waar het toestel niet is van voorzien. Wireless LAN is echter belangrijker voor de zakelijke gebruiker, en de eerder uitgebrachte Qtek S100 had deze functionaliteit nog niet. De versie die in de 9100 ingebouwd is, heeft de beschikking over 802.11b/g, wat wil zeggen dat in theorie maximaal 54 mbit behaald kan worden. Helaas is het toestel hierop softwarematig wat beperkt, zodat de snelheid in de praktijk nooit gehaald zal worden.

De Qtek 9100 legt snel verbinding met draadloze netwerken. Ook bij netwerken waarvan de SSID uitstaat en die beveiligd zijn met WPA-PSK, legt de Qtek 9100 met de juiste instellingen snel een verbinding. Deze verbinding is overigens stabiel en er zijn dan ook geen problemen ondervonden met het tot stand houden van de verbinding. Helaas kan er niet gesynchroniseerd worden via WiFi tenzij men een Exchange-server heeft draaien.

Ook heeft de Qtek 9100 goede internetmogelijkheden, al is de bekende Pocket Internet Explorer niet zaligmakend. Pagina's kunnen op verschillende manieren worden weergegeven, maar zo compleet als de Opera Browser is het allemaal nog niet. Er zitten nu eenmaal net te weinig veranderingen op dit vlak van het besturingssysteem en daarmee de browser. Een andere standaardapplicatie welke meegeleverd wordt, is PocketMSN. Naast gewoon MSN'en is het met deze versie is het overigens ook mogelijk om snel het bijbehorende Hotmail account te checken en de MSN Mobile webpagina te raadplegen. Ook kan er vanuit Pocket MSN snel een e-mail gemaakt worden welke vervolgens via het Hotmail account verzonden kan worden.

Al met al zijn de connectivity mogelijkheden op Qtek 9100 goed te noemen. Jammer is wel dat er nog gebruik gemaakt wordt van de tragere 802.11b WiFi standaard en dat de g standaard beperkt is, maar dit zal in de toekomst wellicht veranderen bij opvolgers. Het ontbreken van UMTS is geen erg zwaarwegend minpunt, maar het was mooi geweest als het toestel hiervan was voorzien als een ware connectivity-allrounder.

Geheugen

Ook op dit onderdeel is de Qtek 9100 een verhaal apart. Niet zozeer de hoeveelheid geheugen (64 MB Flash, 64 MB RAM) is bijzonder, maar wel de manier waarop er door het besturingssysteem mee om wordt gegaan. Voorheen werkten Windows Mobile devices namelijk helemaal vanuit het RAM geheugen. Voordeel hiervan is dat het snel werkt, echter degene die wel eens een lege batterij mee heeft gemaakt in een PocketPC weet direct wat hét grote nadeel is: zodra dit RAM geheugen namelijk zonder stroom komt te zitten, is alle informatie hierin verloren. Hierdoor was het noodzakelijk eerdere PocketPC's te voorzien van een 'back-up batterij' maar helaas hebben zelfs deze batterijen geen eeuwige stroom en dus bleef het een risico als de batterij leeg was.

Windows Mobile 5.0 brengt hier verandering in. In plaats van alle gegevens in het RAM-geheugen te zetten, behandeld Windows Mobile 5.0 het RAM geheugen eigenlijk net zoals een normale desktop-PC dit doet. Het RAM geheugen wordt namelijk gebruikt om programma's in uit te voeren en de daadwerkelijke opslag van gegevens gebeurd in het wat langzamere flashgeheugen. Dit flash geheugen is te vergelijken met bijvoorbeeld het geheugen wat in een SD-kaart zit. Ook deze kaarten hebben geen stroom nodig om hun gegevens vast te kunnen houden. Vanaf nu maakt het dus niet meer uit hoe leeg de batterij is en een back-up batterij is ook niet meer aanwezig, immers de gegevens gaan toch niet meer verloren en zijn onafhankelijk van enige vorm van elektriciteit geworden.

Over geheugenkaarten gesproken, de Qtek 9100 heeft een miniSD slot wat ten opzichte van het gewone SD-slot in de Qtek 9100 flink ruimtebesparend is en meer ruimte vrij laat voor veel features in een kleine behuizing. Het miniSD-geheugenformaat is goedkoop en wordt nu al in grote mate toegepast bij veel soorten toestellen en ook Nokia komt dit jaar met Smartphones die gebruikmaken van miniSD. Kaarten van 1 GB zijn nu al in ruime mate beschikbaar en 2 GB is in aantocht.

Camera

Net als de HTC Magician lijn beschikt de Qtek 9100 over een 1.3 megapixel camera en deelt die eigenschap met die complete Wizard serie. Ondanks het feit dat de kleurweergave van de foto's gemaakt met de Qtek 9100 wat beter is, is het gewoon nog droevig gesteld met de fotokwaliteit. De cameralens van de Qtek 9100 is namelijk hetzelfde als die van de Qtek 8310 en dat staat garant voor beroerde fotokwaliteit. Zeker in vergelijking met de kwaliteitsfoto's van bijvoorbeeld de Nokia 6680 of 6630 zijn de geschoten plaatjes van de Qtek 9100 ronduit slecht. De Nokia 7610 presteert zelfs nog beter, laat staan Nokia N70. Beide devices zij nu ruim één jaar oud. Net als de Motorola MPx220 beschikt de HTC Wizard over een flits-LED, maar deze is weer van beroerde kwaliteit zodat het weinig uitmaakt, tenzij men een foto maakt van ongeveer 30 cm afstand.

Tot nu toe is de HTC Universal het enigste device van HTC gebleken dat met een redelijk goede fotokwaliteit aan kan komen in de 1.3 megapixel resolutie, maar dan praten we ook over een groot device waar meer ruimte is voor een goede lens. Topper is de nog uit te brengen Qtek S200 (HTC Prophet) die zeer goede fotokwaliteit brengt op 2.0 megapixel.

Op het laatstgenoemde toestel na kan HTC nog steeds niet de strijd aan met fabrikanten als Nokia of Sony Ericsson als het gaat om camerakwaliteit. Wel is in Windows Mobile 5.0 de camera API nu geïntegreerd zodat ontwikkelaars hier sneller mee uit de voeten kunnen.

Waarom de foto's van de Qtek 9100 slecht zijn, blijkt wanneer men goed naar de foto's kijkt. Deze lijken vooral te kampen met veel te hoog contrastgehalte en soms té oververzadigde kleuren. Ook steekt overbelichting altijd de kop op. Deze problemen kunnen gedeeltelijk opgelost door de belichting handmatig in te stellen op de omgeving, maar toch blijft de fotokwaliteit, inclusief de te hoge contrastratio, afhankelijk van het omgevingslicht. De CMOS lens van de Qtek 9100 heeft veel licht nodig, maar bij te fel licht zoals zonlicht op een licht oppervlak worden de foto's steeds minder bruikbaar.

Vaak zorgt dit voor veel gezoek in de instellingen om erachter te komen wat later een zo goed mogelijk fotoresultaat geeft. Natuurlijk kan men zelf ook kleurinstellingen maken voor de foto. Naast diverse instellingen voor het omgevingslicht (Auto, Daglicht, Gloeilamp, Fluorescerend, Nacht) kunnen er drie effecten worden toegepast, namelijk Grijstint, Sepia, Negatief en Koel, wat een soort blauwtint is. Foto's kunnen daarnaast in de resoluties 1600 x 1280 pixels (interpolatie!), 1280 x 1024, 640 x 480, 320 x 240 en 160 x 120 kunnen worden geschoten. Het toestel kan vanzelfsprekend ook video's opnemen, dit kan in de resoluties 176 x 144 en 160 x 120 pixels kunnen worden geschoten. Het toestel kan vanzelfsprekend ook video's opnemen, dit kan in de resoluties 176 x 144 en 160 x 120 pixels. Met de gebruikte MPEG4 compressie zien de video's er hetzelfde uit als op de Qtek 8020. Jammer is dat er geen hogere resolutie kan worden opgenomen die meer tot recht komt op een QVGA, en niet zo'n hoog postzegelgehalte heeft.

Nadat de foto's gemaakt zijn kunnen deze geopend worden in het foto album genaamd "Afbeeldingen en Video's". De afbeeldingen kunnen hier worden bekeken op het volledige scherm of via een diavoorstelling. De bestanden kunnen worden verzonden via Bluetooth, infrarood, E-mail of MMS-bericht. Aanpassen van de afbeelding is ook mogelijk, maar eigenlijk vrij karig. De afbeelding kan worden bijgesneden of gedraaid en een autocorrectie kan worden toegepast. De video's kunnen in hetzelfde album geopend worden. Het is mogelijk de video's over het volledige scherm te bekijken of om deze te verzenden via Bluetooth, infrarood, E-mail of MMS-bericht.

Aanwezige programma's

Omdat de Qtek 9100 een Windows Mobile OS heeft zijn er veel standaard Windows-based programma`s te vinden, waaronder Internet Explorer, een zeer uitgebreide kalender/agenda, fotoalbum, Windows Media Player 10, voicememo, takenlijst en calculator. Behalve deze standaardprogramma`s ontbreekt ook een task manager en een goede File Explorer niet. In tegenoverstelling tot de meeste Microsoft Smartphones biedt de PocketPC en daarmee ook de Qtek 9100 goede MS Office support wat nog verder verbeterd is in Windows Mobile 5.0. Met name Word, Excel (viewers en editors) PowerPoint en PDF (alleen viewers) worden ondersteund.

Games

Wat games betreft is de Qtek 9100 bijzonder karig. Standaard worden slechts twee games meegeleverd welke overigens standaard voor Windows Mobile zijn. De games zijn Patience (zelfde als de PC-versie) en Bubble Breaker, een simpel puzzelspelletje. Verder is het toestel voorzien van JAVA, maar natuurlijk kan men ook gewoon games voor de PocketPC op het toestel zetten. De goede backwards-compatibiliteit van Windows Mobile 5.0 is een groot voordeel.

Conclusie

Aan het einde van deze review kan geconcludeerd worden dat de Qtek 9100 een enorm compleet toestel is met Wireless LAN 802.11b/g, een uitschuifbaar toetsenbord en een erg helder QVGA scherm. Deel uitmakende van de HTC Wizard serie biedt dit toestel als eerste een PocketPC phone met een enorm aantal connectivitymogelijkheden. En dit zonder dat het toestel drastisch groter is dan de bekende HTC Magician (MDA Compact, Qtek S100, enz) . De trend van kleine PocketPC Phones lijkt nu stevig door te zetten, de verkopen van grote modellen zoals de MDA Pro dalen ten opzichte van de handzame PocketPC Phones.

Hoewel het toestel erg populair is heeft ook de Qtek 9100 flinke nadelen. Zo is bijvoorbeeld de belkwaliteit en speakervolume niet om over naar huis te schrijven: als die vergeleken wordt met Sony Ericsson en Nokia toestellen is duidelijk verschil te horen in het nadeel van de Qtek. Ook de aanwezige camera is van zwaar beroerde kwaliteit. Hoewel HTC tot nu toe al niet echt bekend stond als een fabrikant met topkwaliteit camera's, is de vooruitgang op dit vlak nihil qua camerakwaliteit.

Een ander nadeel is de toch ietwat trage processor welke de Qtek 9100 aan boord heeft. Waar de Qtek S100 nog uitgerust was met een Intel Bulverde processor van 416 MHz en hadden vandaar ook geen snelheidsproblemen in zwaardere multimedia-applicaties. Wel is de TI CPU erg zuinig en dat merkt men ook in de standbytijd van ongeveer vier dagen, met de nadruk op het gebruik zonder Wireless LAN. Als men dit aanzet wordt het dit teruggevoerd tot ongeveer één dag.

Een ander nadeel is het feit dat er geen aparte numerieke toetsen aanwezig zijn op het keyboard. Als er bijvoorbeeld een telefoonnummer via het keyboard ingevoerd moet worden, moet constant de FN-toets ingedrukt gehouden worden. Geen handige oplossing, en ook in Windows Mobile zelf is niet te zien wat men invoert. Het OS biedt op veel vlakken verbeteringen, waaronder een geheel Nederlandstalige lay-out, maar het is allemaal net niet radicaal genoeg. Nog steeds is Windows Mobile 5.0 geen superstabiel OS, wat inhoudt dat er nog regelmatig gereset moet worden en programma's sluiten nog steeds niet uit zichzelf af en zijn slechts te stoppen via een redelijk ingewikkelde weg. Daarnaast zitten veel dezelfde kleine irritaties uit Windows Mobile 2003 SE ook weer in Windows Mobile 5.0.

Wie deze issues voor lief neemt, zal zien dat de Qtek 9100 een erg mooi en kwalitatief goed toestel is voor de zakelijke gebruiker, die men name het compacte formaat en de prima WLAN- functie zeker waardeert. Dankzij het Nederlandstalige OS zullen nu ook mensen die geen ervaring hebben met PocketPC's zich beter thuis voelen en ligt de drempel voor het gebruik van een PocketPC wellicht lager en wat dat betreft is de Qtek 9100 een aanrader: een goede stap voorwaarts in het PocketPC Phone portfolio.

Een kleine aanmerking, die gemaakt moet worden is manier waarop HTC de diverse modellen laat vertalen. In de afgelopen tijd heeft NieuweMobiel.NL drie verschillende Wizard modellen (SPV M3000, 9100 en MDA Vario) aan de tand gevoeld om te bekijken wat de verschillen zijn tussen de diverse modellen. Wat nogal opvallend was, was het feit dat alle devices een andere vertaling van de handleiding en de gebruikersinterface hadden. Men gebruikt voor diverse onderdelen allemaal andere benamingen, een goed voorbeeld hiervan is Starten, Start of Opstarten om het menu te openen op het homescreen en contacten of contactpersonen/contactprs voor het betreffende programma. Erg vreemd dat HTC hierin geen standaardisatie kan krijgen. Het geeft maar weer aan dat HTC de toestellen bouwt, Windows een ROM (software) levert en dat de provider of fabrikant zelf maar moet uitzoeken hoe het aangeboden wordt aan de klant.


Vermelde toestellen

Vragen en antwoorden over deze Qtek 9100 review